Normal Doğum

Normal doğum kadınların sıklıkla korktuğu ancak hem anne hem de bebek için daha faydalı olduğu bilinen doğum şeklidir. Kadınların normal doğum ile ilgili merak ettikleri için Kadın Hastalıkları ve Doğum hekimlerimizden Op. Dr. Suat KARATAŞ bu konuda sıkça sorulan soruları cevapladı.

Normal Doğum ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular

1- Normal Doğum Nedir ve Nasıl Gerçekleşir?

Normal doğum (vajinal doğum), fetüsün yani bebeğin ister vaktinden önce ister doğum zamanında doğal yol olan vajenden çıkarılması, doğması durumudur. Normal (vajinal) doğum, annede doğum ağrıları yani rahimdeki kas kasılmaları ile başlayıp, rahim ağzını tıkayan mukus tıkacının (nişan) atılmasından sonra rahim ağzının tam açılıp, bebeğin doğum kanalından geçişi ve vajinadan atılması ile gerçekleşir.

2- Kimler Normal Doğum Yapabilir?

Normal doğumu (vajinal doğum) , bazı istisnalar dışında tüm gebeler yapabilir. Bu istinai durumlar nelerdir?

Normal Doğuma Engel Olabilecek İstisnai Durumlar

a. Annenin ıkınmasına engel olacak sağlık problemi , annede aktif enfeksiyon durumları, annenin geçirilmiş rahim ameliyatları: annede beyinde anevrizma varlığı, ileri derece kalp kası problemleri, kalp hastalığı vb, annede aktif genital uçuk, yaygın kondilom (siğil) varlığı, aktif bulaşıcı hastalık (yeni koronavirüs, COVİD 19 enfeksiyonu gibi), geçirilmiş derin yerleşimli miyom çıkarılması ameliyatı, geçirilmiş sezaryen ameliyatı (günümüzde bazı olgularda sezaryen sonrası vajinal doğum yapılmaktadır) ve annenin doğuştan pelvis ( çatısının) darlığı.

b. Fetüsün (bebeğin) pozisyonu ve kalp atımı ile ilgili sorunlar : bebeğin konjenital anomalilerine bağlı anatomik ve pozisyonel sorunları, fetüsün barsaklarının batın dışında olduğu gastroşizis durumu, spina bifida ve hidrosefali olguları, bebeğin yan duruşu, ve ilk gebelikte makat geliş durumlarında, bebeğin 4.000 gr üzerinde olması ya da en sık sebeplerden normal doğum (vajinal doğum) takibi esnasında bebeğin kalp atımında bozulmadır.

c. Plasentaya (bebeğin eşine) ve kordona ait nedenler : Plasenta (Bebeğin eşi) nın rahim ağzını tam kapatması ( plasenta previa ) veya bebeğin eşinin yerinden erken ayrılması ( dekolman plasenta) , normal doğum (vajinal doğum) takibi esnasında bebeğin kordonun bebek doğmadan kordonunun vajinadan sarkması , çoğul gebelikler ( ikiz, üçüz gebelik) durumudur.  

3- Normal Doğum İle Doğal Doğum Arasındaki Farklar Nelerdir?                            

Doğal doğum ‘da bir normal (vajinal) doğumdur aslında. Normal ( vajinal ) doğumdan ayıran durum, doğumu gerçekleştirmek için mümkün mertebe müdahale ve herhangi bir ilaç yapılmadan doğumun gerçekleşmesidir. Doğumun kendiliğinden başlaması amaçlanmaktadır, bu sayede annenin bedeni ve bebek arasındaki fizyolojik ilişki sağlıklı ilerlemektedir. Annenin doğal hormonları ile doğan bebek doğar doğmaz annenin göğsüne verilir ve ten tene temas ile anne-bebek arası güvenli bir bağ kurulmuş olur.

4- Sancının Başladığı Nasıl Anlaşılır?

Beklenen doğum aralığında (37-42.gebelik haftası aralığı) veya erken doğum olarak ( 37. Gebelik haftasından önce) gerçek doğum eylemi başlayabilir. Yalancı doğum eyleminden ayırt eden  gerçek doğum eylemi ağrıları (yani rahim kasılmaları); önce düzensiz aralıklarla hafif şiddette ve kısa süreli olarak başlayan kasık-bel ağrısı, karnın alt orta kısmında sertlik, huzursuzluk olarak hissedilir. Daha sonra bu ağrıların sıklığı , şiddeti ve süresi uzamaya başlar. Düzenli aralıklarla yaklaşık 6-7 dakikada bir gelen ve en az 45 saniye süren ağrılar gerçek doğum ağrılarıdır. Gerçek doğum ağrısı böyle başlar ve artarak devam eder.

Normal Doğum Evreleri, Süreç ve Sonrası

5- Normal Doğum Süreci Ne Kadar Sürer?

Normal (vajinal) doğumda, doğum süresi genellikle ilk kez doğum yapacaklar da, daha önce doğum yapmış kadınlara göre daha uzun sürmektedir. Bu süre 12-16 saat arasında değişmekle birlikte, bazı doğumlarda 36 saate kadar uzayabilmektedir. Vajinal doğum, işler yolunda ise sabırla beklenilmesi gereken bir doğum şeklidir.

6- Doğumun Evreleri Nelerdir, Süreç Nasıl İlerler?

İlk başta rahim kasılmalarının başlayıp rahim ağzının tam açılmasına kadar geçen en uzun süre olan 1.evredir, bundan sonra rahim ağzının tam açılıp, fetüsün (bebeğin) doğduğu aşama 2. evre ve son aşama olan bebeğin eşinin (plasentanın) doğumu ile olan 3. Evre ile doğum süreci tamamlanır.

7- Epiduralle Normal Doğum Nasıl Gerçekleşir?

Normal (vajinal) doğumda, doğum ağrılarını azaltmak için annenin bel bölgesinden bir iğne yardımı ile omuriliği saran zarın üstüne anestezi uzmanı tarafından yerleştirilen bir kateter yardımı ile aralıklı olarak ağrı kesici vererek hissedilen doğum ağrısını azaltmaya yönelik yapılan işlem epidural anestezi, epidural kateter yardımı ile ağrısız normal( vajinal) doğum da epidural normal (vajinal) doğum denilmektedir. Doğumun düzenli ilerlemesi için, rahim ağzı açıklığı 3-4 cm e ulaştığında epidural kateterin  takılması gerekmektedir.

8- Normal Doğum Sonrası Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

 Normal (vajinal) doğum sonrası, vajinal kanama (loşi denilmekte) takibi önemli, giderek kanama azalacak ve sarı renk alıp, 3 hafta içerisinde kesilecektir. Epizyotomi dediğimiz vajinaya kesi uygulandı ise  bu bölgedeki dikişlerin bakımı için solüsyonlar düzenli kullanılmalı. Hekimin önerdiği ilaçlar düzenli kullanmalı, doğru emzirme tekniğini iyi öğrenmeli ve süt artması için dengeli beslenilmeli. Özellikle günlük 3 litre su tüketmelisiniz. Eğer bebek emmiyorsa, meme apsesi ve meme enfeksiyonundan korunmak için  göğüste süt birikimi olmamalı, bu yüzden süt pompası ile sağaltım yapılmalıdır. Lohusalıkta psikolojik durum çok etkilendi ise psikolog yardımı alınmalıdır. Bebeğin kontrolü, aşıları ve annenin doğum sonrası 1.haftada hekim kontrolü ihmal edilmemelidir.

9- Sezeryan Doğum Yapan Normal Doğum Yapabilir Mi?

Daha önce Sezaryen doğum yapmış gebeler de şartlar uygun ise (sezaryenin üzerinden en az 2 yıl geçmiş olmalı, bebeğin ağırlığı 4.000 gramın altında olmalı, sezaryen dışında başka bir miyom gibi rahim ameliyatı olmamalı, erişkin ve yenidoğan yoğun bakım koşulları iyi olmalı, annede pelvis(çatı) darlığı olmamalı ) normal doğum yapabilirler.

Normal Doğumun Faydaları ve Riskleri

10- Normal Doğumun Faydaları Nelerdir?

Normal (vajinal ) doğumun faydalarına anne açısından bakacak olursak ;

annenin hastanede kalma süresi kısadır, doğum sonrası daha çabuk ayağa kalkar ve sosyal yaşama hızlıca dönerler, bebeğini ameliyata bağlı yara yeri ağrısı olmayacağı için daha rahat emzirir, aktif spor yapan biriyse daha erken spora başlayabilir, dolayısıyla gebelikte alınan kilolar daha hızlı verilir, daha az enfeksiyon riski mevcuttur.

Bebek açısından bakacak olursak;

bebek doğum kanalından geçerken solunum yollarında biriken sıvı bebek tarafından kolayca atılır ve solunum sıkıntısı riski daha az olur, dolayısıyla yoğun bakıma girme olasılığı daha az olur. Bu bebeklerde emme refleksi daha iyi olmaktadır, vajinal sekresyondaki faydalı bakterilere maruz kaldığı düşünülüp, bebeğin bağışıklık sisteminde güçlenmeye neden olduğu düşünülmektedir.

11- Normal Doğumun Riskleri Var Mıdır?

Normal (vajinal) doğumun riskleri özellikle doğum süresi uzadıkça ortaya çıkmakta olup, bebeğin kalp atımı bozulunca, su kesesi açıldığında bebeğin göbek  kordonu vajenden çıktığında ,ya da bebeğin eşi doğum sırasında erken ayrıldığında acil sezaryen durumu ortaya çıkabilmektedir. Yine doğum sırasında  bebek çıktığında vajinada olan düzensiz ve derin yırtılmalar, makata kadar uzanabilecek yırtıklar olabilmekte, anestezi ile dikim işlemi gerekebilmektedir. Özellikle zor doğumlarda ileri yaşlarda mesane ve rahim sarkması riski olabilmektedir.

Rahat Normal Doğum Yapabilmek ve Doğum Korkularını Yenmek

12- Rahat Normal Doğum Yapmak İçin Neler Yapmak Gerekir?

Rahat bir normal (vajinal) doğum için, doğum öncesi bilgilendirme toplantılarına katılmalı, eğitim seminerlerine baba ile birlikte katılmalı, 20.haftadan itibaren özellikle karın-pelvis ve sırt kaslarını güçlendirmek için günde en az 30 dk yürüyüş, egzersiz, gebelik pilatesi yapılmalıdır. Doğum sırasında nefes kontrolü için gebelik yogası düşünülebilir, doğum esnasında suyun rahatlatıcı etkisinden faydalanılıp su havuzu içinde doğum ağrıları çekilebilir, yine doğum sırasında rahatlatıcı sırt masajları ve şart olmamakla birlikte psikolog ve doula desteğinden faydalanılabilir.

13- Normal Doğum Korkusunu Nasıl Yenerim?

Normal (vajinal)  doğum sırasındaki ağrıya dayanabilme korkusu, normal ( vajinal) doğum yapabilecek miyim korkusundan kurtulmak için doktorunuzla aklınızdaki tüm soruları giderecek şekilde karşılıklı bir güven ilişkisi kurmalısınız. Doğum öncesi hazırlık eğitimlerine katılmalı,  doğuma daha 20. Haftalardan itibaren planlı bir şekilde hazırlanmalı, doğumun nerede yapılacağı belli olmalı, hangi hekimle gerçekleştirme konusunda net bir planlama olmalıdır. Hekiminizin desteği, güveni  ve gerekirse psikolog yardımı ile bu korku rahatlıkla yenilebilir.